Transformatoren   < in bewerking >                                                                                                            <laatst bijgewerkt:  2014-12-15>
In het kort:
Transformatoren zijn componenten waarmee wisselspanning nagenoeg verliesvrij in een andere spanning kan worden omgezet. Eveneens kan er z.g. galvanische scheiding mee worden bereikt, hetgeen in veel gevallen nodig is voor de elektrische veiligheid. 
Verwante onderwerpen:  
galvanische scheiding,  elektrische veiligheid.

behandel ook de pittfals met de autotrafo

De transformator bestaat uit twee of meer koperdraadspoelen gewikkeld rond een gemeenschappelijke ijzerkern.
Met een transformator kan een wisselspanning met weinig verliezen omgezet worden in een andere (grotere of kleinere) wissel spanning van de zelfde spanningsvorm en frequentie.
We spreken steeds over een primaire wikkeling waarop de ingangsspanning wordt aangesloten. Er kunnen meerdere secondaire wikkelingen zijn.
De spanning is evenredig met het aantal wikkelingen. Het totale afgegeven vermogen (product van Volt en Amperes) is steeds iets kleiner dan het opgenomen vermogen. Het rendement van transformatoren is doorgaans zeer hoog, vooral bij grotere transformatoren.
Transformatoren worden o.m. gebruikt in de energie techniek (vermogens van megawatts, en dan weegt zo'n ding tonnen).
In de audio techniek vinden we Voedingstrafo's, Signaaltrafo's en Uitgangs trafo's (de laatste alleen bij buizenversterkers). Ook bij electostatische luidsprekers vinden we vaak een transformator om de vereiste hoge signaalspanning op te wekken. Dit heet dan een step-up trafo, net als die bij een vinyl-patenspeler met een Moving Coil element. 

Uitgangs trafo's worden alleen gebruikt bij de verouderde buizen techniek en in z.g. 100-Volt systemen. Enkele vervelende eigenschappen van de uitgangstrafo vormen bij buizenschakelingen de reden dat er geen sterke tegenkoppeling gebruikt kan worden, waardoor het moeilijk is om een lage vervorming te bereiken. Zie mijn hoofdstuk over buizen.

Signaaltrafo's vinden we bij microfoon-aansluitingen en soms bij vinyl-platenspelers met een Moving Coil element. De bedoeling is om storing van buitenaf (licht dimmers) te voorkomen door het gebruik van symmetrische (twisted pair) lange leidingen. Er bestaan inmiddels geintegreerde circuits die het zelfde bereiken zonder transformator.
Voedings trafo's komen we te kust en te keur tegen in audio apparatuur. Voor wat grotere vermogens (in eindversterkers) hebben ringkern trafo's het voordeel van een wat hoger rendement en geringer uitwendig magneetveld. (maar wel duurder, enne.... het rendement van een E-kern transformator is ook niet slecht)

In toenemende mate wordt er gebruik gemaakt van z.g. schakelende voedingen. (vooral in TV's, VCR's en Sateliet-ontvangers, maar ook voor Halogeen, TL en LED verlichting. Computer (rand) apparatuur heeft altijd een schakelende voeding. Dit type voedingen heeft een hoog rendement en gebruikt een verhoudingsgewijs kleine transformator met een kern van ferriet materiaal. (een keramische legering waar soms zelfs geen ijzer aan te pas komt)
De truuk is dat de lichnetspanning eerst omgezet wordt in een hoogfrequente wisselspanning (40 kHz tot meer dan 1 MHz) waardoor er een veel kleinere transformator gebruikt kan worden.


.