Begrippen
J
<laatst
bijgewerkt: 2020-12-01>
J
De letter J of j wordt in de wiskunde van de elektrotechniek
gebruikt voor de
imaginaire eenheid oftewel wortel(-1). In de algemene wiskunde
wordt het symbool
I of i hiervoor gebruikt. Omdat de elektronica de I al lange
tijd gebruikte voor
de stroomsterkte wordt daar de J gebruikt.
In de rekenkunde is bekend dat de wortel uit een negatief
getal niet kan of niet
mag. De wortel vraagt immers naar het getal dat gekwadrateerd
het gegeven getal
oplevert. En alle kwadraten, ook die van negatieve getallen,
zijn nu eenmaal
positief: Min maal min is plus.
Een of andere wiskundige heeft ooit echter een getal i bedacht
(voor imaginair = denkbeeldig)
dat gekwadrateerd een negatief oplevert. Dat is per definitie:
i kwadraat = -1.
Als je nu de rekenregels met deze imaginaire grootheid
consequent volgt komt er
een frappant mooi stukje wiskunde tevoorschijn waarmee
elektrische circuits
beschreven kunnen worden ook als de stromen en spanningen niet
in fase zijn.
Deze rekenregels staan bekend als de complexe rekenwijze.
Complexe getallen
bestaan steeds uit twee delen, het reële en het imaginaire
deel: A+jB. A geeft
dan het reële of ohmse, of in-fase deel aan van een impedantie
of stroom, en B
het capacitieve of inductieve, 90 graden verschoven deel.
Zie ook de begrippen Impedantie en Faseverschuiving.
Jitter
Jitter komt voor bij digitale signalen. Het is een variatie in
de preciese tijd
waarop (de flanken van) digitale signalen bij de bestemming
arriveren. Het wordt
veroorzaakt door ruis van de clock-oscillator die de timing
van de originele
signalen verzorgt, of door ruis of storing van buitenaf in een
digitale
signaalverbinding. In alle digitale audio signalen is jitter
aanwezig, maar
steevast zo gering dat je er geen enkele last van hebt.
Jitter manifesteert zich door een gering verhoogd nivo van de
achtergrond ruis.
Deze ruistoename is proportioneel met de signaalsterkte.
Jitter heeft geen
effect op de vervorming (THD) of op de ruimtelijkheid van de
weergave.
Omdat er in High-end land nogal wat ophef over jitter gemaakt
wordt (en onzin
verkocht) heb ik er een apart technisch
artikel aan gewijd.
Joule
De eenheid van arbeid of energie.
1 Joule is de hoeveelheid arbeid die nodig is om een gewicht
van 98.1 gram een
meter op te tillen. (Die energie komt weer vrij als je dat
gewicht op je tenen
laat vallen)
1 Joule is ook gelijk aan 1 Watt seconde, een vermogen van 1
watt gedurende 1
seconde.
1 KWh (het kilowattuur op je elektriciteits rekening) bevat
dus 3,600,000 (3 komma
6 miljoen) Joule.
1 calorie (een ouderwetse maat voor energie) is 4.19 Joule.
Let op! De calorie
zoals die in de voedingsleer gebruikt wordt is vrijwel altijd
de kilocalorie of
de "Grote Calorie" en dus 4190 Joule.