Begrippen K                                                                                                                                               <laatst bijgewerkt:  2020-12-01>
K
De letter K wordt gebruikt voor de basis eenheid van temperatuur, de Kelvin.
De K wordt ook gebruikt voor de constante van Bolzmann,  die het verband tussen temperatuur en energie aangeeft. In de elektronica techniek kom je die o.m. tegen in verband met ruis.

Kaapstander
Zie Capstan.

Kanaalscheiding
De mate waarin de signalen voor links en rechts gescheiden blijven in stereo geluids apparatuur, c.q. alle 7.1 kanalen in een multi-kanaal systeem.
Het "omgekeerde" begrip is Overspraak, eng: Crosstalk.
In de elektronische apparatuur (versterkers e.d.) is de kanaalscheiding vrijwel altijd uitstekend.

Bij het vinyl systeem, is in de mechanische delen, dat zijn de snij-apparatuur, de plaat en de platenspeler, de kanaalscheiding in totaal zelden beter dan 30 dB en vaak sterk afhankelijk van de frequentie.

Bovendien is die overspraak daar vaak vervormd.

Kantelfrequentie
Bij een filter: de frequentie waarbij de signaalsterkte 3 dB zwakker geworden is t.o.v. de waarde in de doorlaatband.
3 dB verzwakking komt overeen met een signaalspanning van 71%.
eng: Corner frequency.

Karakteristiek
Meestal wordt een grafiek bedoeld die een eigenschap van een circuit of apparaat beschrijft. Bijvoorbeeld de frequentiekarakteristiek.
We zien dan op de x-as de frequenties uitgezet en op de y-as de sterkte waarmee die frequenties doorgegeven worden.
Maar er kunnen talloze "karakteristieken" van 1 of ander ding beschreven worden.
Soms gebruiken we het woord "karakteristiek" in de betekenis van "typisch voor een bepaald soort dingen".

Karakteristieke Impedantie
Een eigenschap van kabels.  Zie het hoofdstuk over de techniek van kabels.


Kelvin

De Kelvin, genoemd naar William Thomson, later Lord Kelvin, is de SI-eenheid van temperatuur. De stappen op de schaal van de Kelvin zijn even groot als die op de schaal van Celcius, maar het nulpunt van de Kelvin ligt op het absolute nulpunt, ca. -273 °C. Kamertemperatuur kan dus op 300 K gesteld worden.
Merk op dat het  graden Celcius is, 
°C, maar we spreken over de Kelvin, zonder  graden.


Kirchhoff, wetten van-
Kirchhoff heeft o.m. twee wetten geformuleerd over elektrische stromen en spanningen:
1e wet: In een knooppunt van geleiders is de totale stroomsterkte nul. D.w.z. er gaat altijd even veel weg als er bij komt.
2e wet: In elke stroomkring is de som van de producten van stromen en weerstanden (ook impedanties) gelijk aan de som van de aanwezige spanningsbronnen.
Samen met de wet van Ohm vormen de wetten van Kirchhoff het fundament van de elektrotechniek, maar er valt wel wat op af te dingen.
Kirchhoff houdt n.l. geen rekening met de invloed van elektrische of magnetische velden, en er is de implictiete vooronderstelling dat alles tegelijk gebeurt.
Vooral bij een systeem dat niet zeer klein is t.o.v. de golflengte moet de invloed van elektromagnetische velden en looptijden in rekening gebracht worden. Bij de beschouwing van het hoogfrequente EMC gedrag van systemen speelt dit aspect een zeer belangrijke rol.
Veel misverstanden die over storen, ontstoren en zo bestaan, ook bij geschoolde technici, zijn terug te voeren op dit aspect.

 

Kijkvee
De manier waarop omroeporganisaties hun publiek behandelen. In het bijzonder de commerciele omroepen, maar in toenemende mate lijdt ook de publieke omroep aan deze kwaal. 
Het primaire doel van elk TV (en radio) programma is nu dat het kijkers/luisteraars moet trekken, want dan kun je er reclameboodschappen in proppen. Net als de trechter bij die ganzen voor de paté de foi gras. (pastei van vette gans) 
Ik leen me daar niet meer voor. Ik kijk alleen selectief naar programma's die me wat lijken, en ik neem ze eerst op met de DVB-T of -S ontvanger uitgerust met een harde schijf, zodat ik de reclame kan doorspoelen.
Reclame is niet leuk. Het is altijd bedoeld om je iets te laten kopen dat je waarschijnlijk niet nodig hebt, of waarvoor je tot nog toe een goedkoper alternatief gebruikte.

Klasse A, AB, B, C, D enz.
Versterkers kunnen worden ingedeeld in diverse klassen. Dat heeft niet direct iets met de (audio) kwaliteiten te maken, maar slaat op de manier waarop de eindtrap geconfigureerd en ingesteld is. Zie het hoofdstuk over versterkerklassen.   


Klok, Klok-oscillator
Alle digitale apparaten verwerken de informatie in een tempo dat bepaald wordt door een klok circuit. Zo'n circuit wekt een bepaalde frequentie op waarmee alle activiteiten in het apparaat "op tijd" gebeuren.
In sommige gevallen heeft een digitaal apparaat geen eigen klok(oscillator) maar wordt de timing afgeleid van een binnenkomend digitaal signaal. (bijv. bij een losse A/D converter)

Koelen, Koeling
Goed ontworpen audio apparatuur functioneert binnen de specificaties bij omgevings temperaturen die normaal in een woonhuis voorkomen. (Veelal 0 tot 40 graden C)
Vooral als er apparaten op elkaar gestapeld staan moet je de temperatuur eens controleren als het spul een uurtje of zo aan staat. Als de boven- of onderkant van een kast meer dan handwarm wordt moet je de koeling verbeteren. Je kunt dit doen door de afstand tussen de apparaten te vergroten, of door ze op aparte schappen in een rek te zetten. Let er op dat de warme lucht aan de boven/achterzijde kan ontsnappen, maar ook dat er koele lucht aan de onder/voorzijde kan toestromen.
Voorkom dat er voorwerpen op de apparatuur komen te liggen. Let daarbij ook op de kat, want die is soms gek op een warm plekje.

Koolfilm
Aanduiding van een bepaalde constructie van een weerstand. Het weerstands materiaal bestaat uit een dunne koolstof-film die op een keramisch buisje aangebracht is.
Koolfilm weerstanden zijn geleidelijk aan verdrongen door metaalfilm weerstanden die doorgaans een geringere tolerantie hebben, en een beetje minder ruis produceren.
De bewering dat koolfilmweerstanden in audio apparatuur beter zouden klinken is volstrekt ongegronde lariekoek.

Koolcompositie
Aanduiding van een bepaalde constructie van een weerstand. Het weerstands materiaal bestaat uit een mengsel van koolstof en andere stoffen dat in een keramisch buisje aangebracht is.
Koolcompositie weerstanden zijn nu wat ouderwets, de ruis-eigenschappen waren matig tot slecht, maar een voordeel t.o.v. kool/metaal film weerstanden is dat ze erg goed bestand zijn tegen zeer kort durende extreme overbelasting. Het kool composiet heeft een veel grotere thermische massa dan de extreem dunne film van koolfilm- of metaalfilm weerstanden.

Koper
Niet edel metaal dat een goede geleiding voor de elektrische stroom biedt. Soortelijke weerstand 17.5 E-9 Ohm meter.
Chemisch symbool: Cu, van Cuprum
Koper wordt alom gebruikt in elektrische kabels en snoeren. Het normale koperdraad heeft een zuiverheid van ca. 99.9%.
In de Hifi wereld wordt er alom gezeurd over zuurstofvrij koper (eng: oxigen free copper of OFC) De gedachte hierachter is dat het oxide slecht geleidt (dat klopt) en dat er daardoor een slechtere weergave zou ontstaan. Dit berust op louter fantasie. Nergens in de wereld van elektrotechniek en elektronica zijn er geleidings problemen bekend met normaal koperdraad. (Als dat wel zo was zouden er al lang geleden overal alarmbellen zijn afgaan)
Hier heeft de handel in kleren van de keizer z'n kansen gezien en vaste voet aan grond gekregen; er worden volop kabels met OFC aangeprezen voor audio toepassingen.

OFC is een puur commerciele kreet, niet anders dan "Nat Water" oftewel: al het koperdraad in de wereld is nagenoeg vrij van zuurstrof.

Zie ook een bijdrage van een metaaldeskundige in het artikel over kabels.

Koppelcondensator
In elektronische circuits is het regelmatig nodig om een wisselspannings signaal door te geven (bijv. aan een volgende versterkertrap) zonder het gelijkspannings nivo van dat signaal mee te nemen. (gelijkspanning heeft geen betekenis voor audio, maar is vaak nodig voor de goede werking van versterker trappen.)
We gebruiken dan een koppelcondensator die de gelijkspanning blokkeert, maar het audio signaal doorgeeft. Zo'n condensator wordt steevast zo groot genomen dat de laagste frequenties ongehinderd doorkomen, c.q. dat de (parasitaire) eigenschappen van de condensator geen enkele rol spelen. Het is dan ook onzin om voor zo'n toepassing dure "audio" condensatoren te gebruiken. Zie het hoofdstuk over condensatoren 

 

Koptelefoon

Zie "hoofdtelefoon"

Koude, Koude-behandeling
Zie het hoofdstuk over Cryo-techniek.


Krachtfactor

Bij een elektrodynamische luidspreker is dat de Thiele/Small parameter die de omzetting van stroom door de spreekspoel naar kracht op de conus aangeeft.
In T/S termen heet 'ie Bl. Het is het product van de lengte l van de draad op de spreekspoel (het aantal windingen maal de omtrek van de spreekspoel) en de magnetische fluxdichtheid B.
L in meter en B in Tesla geeft de krachtfactor in Newton / Ampere.

 

Krimpen, aankrimpen
Methode van aansluiten van een draad.
Zie Crimp.

Krimpkous
Isolatie kous dat onder invloed van hitte sterk krimpt en zo een hechte, maar niet altijd hermetisch dichte afsluiting vormt.
Het wordt veel gebruikt bij het afwerken van kabel-aders die aan een connector gesoldeerd moeten worden.
Er bestaat een varaint van krimpkous waarbij er inwendig een lijmlaagje aanwezig is. Bij het crimpen smelt die lijmlaag en zorgt zo voor een hermetische, altans waterdichte afsluiting. Kring
In de elektronica techniek meestal een serie- of paralellschakeling van een zelfinductie en een capaciteit. Deze vormen samen een resonantiekring, een circuit dat bij een bepaalde frequentie een zeer hoge of juist zeer lage impedantie vertoont.
Zie ook de begrippen resonantie en opslingering
Zie ook het artikel over wisselfilters

Kristal
Algemeen: Een verschijning van de materie waarbij de atomen of moleculen op een zeer regelmatige wijze ruimtelijk gerangschikt zijn. Typische voorbeelden zijn Diamant als de kristallijne vorm van het element koolstof en het kristallijne Silicium waarop de meeste halfgeleiders en geďntegreerde circuits gebaseerd zijn. De tegenhanger is "Amorf" (Grieks voor "vormloos")
In zo goed als alle digitale apparaten zit een oscillator die de klok van het betreffende systeem opwekt. Meestal maakt die gebruik van een kristal, dat is een dun schijfje van (kristal) glas, met opgedampte metaallaagjes dat de eigenschap heeft om op een zeer bepaalde frequentie te trillen (resoneren).
Het materiaal vertoont het piezo-electrische effect, waardoor deze resonantie in een elektronische schakeling gebruikt kan worden.
Kristal-oscillatoren hebben een zeer goede stabiliteit en nauwkeurigheid van de frequentie. In alle elektronische horloges is een kristal het tijdsbepalende element.
De term "Kristal-element" slaat op een verouderd en slecht presterend aftast-element voor vinyl-platen.


Krokodil, krokodillenklem

Een getande klem waarmee je bijv. meetsnoertjes tijdelijk aan een elektrisch circuit kunt bevestigen.
Wordt ook wel een "Schoonmoedertje" genoemd.
 
Kruismodulatie
Het zelfde als intermodulatie vervorming, maar dan in hoogfrequente systemen zoals kabel-TV systemen, antenne versterkers en het antenne ingangs circuit van radio en TV- ontvangers.
Kruismodulatie leidt tot allerlei som- en verschil frequenties, waardoor informatie van ongewenste zenders soms terecht komt in het frequentie gebied van de zender die we wel willen ontvangen. Dit uit zich in allerlei bijgeluiden zoals lispelen en pruttelen. Soms is de (muziek van) de meest storende zender herkenbaar.
Het probleem treedt vooral op als een nabijgelegen zender veel sterker doorkomt dan de verafgelegen gewenste zender.
Je kunt er wat aan doen door het signaal van nabije zenders met een speciaal filter te verzwakken, en/of door betere antenne versterkers te gebruiken. Soms ook door je antenne te verdraaien.
Als je meer dan 1 antenne versterker achter elkaar geschakeld hebt is er een gerede kans op kruismodulatie, aangezien antenne versterkers alleen voor kleine signalen ontworpen zijn en bij grotere signalne zullen vervormen = kruismodulatie..

Kwaliteit
Het begrip kwaliteit (van een of ander apparaat) heeft een aantal verschillende aspecten die vaak niets met elkaar te maken hebben.
Zo is er de mate waarin een apparaat voldoet aan essentiele specificaties. Voor audio spullen: hoe goed is het geluid dat eruit komt.
Een ander aspect is de betrouwbaarheid: Hoe vaak of lang werkt het ding goed, of zijn er vaak storingen en kunnen die gemakkelijk verholpen worden.
En weer iets anders is de levensduur. Wanneer komt er echt een einde aan.
Bij hedendaagse elektronica is dit laatste zelden een probleem. De technische levensduur (hoe lang blijft het werken volgens de oorspronkelijke specificaties) overtreft bijna altijd de economische levensduur: wanneer komt er nieuw apparaat dat voor minder geld meer of beter presteert.

In een geheel andere betekenis gaat het om de mate waarin een afgestemde kring het signaal opslingert. We spreken dan over de Q-factor.

Kwantiseren, kwantiserings-ruis
Zie de rubriek Analoog en Digitaal.

Kwartspoor
Bij de bandrecorder of het tapedeck een opneem techniek waarbij 4 sporen op de band van 6.25 mm breed geschreven worden. Bij stereo opnames worden twee spoortjes gebruikt voor links en rechts. Aan het eind van de band verwissel je de haspels en dan gebruik je 2 sporen die tussen de eerste in liggen.