P
De letter P wordt in de elektrotechniek gebruikt voor het
vermogen,
uitgedrukt in Watts.
PA
Public Address. Geluids weergeef techniek of -systeem
bedoeld om een groot
publiek in een zaal of in de open lucht te bedienen. Zulke
apparatuur wordt
veelal "professioneel" gebruikt, d.w.z. dat er geld mee
verdiend
wordt. Sommige mensen denken dat het dan ook om kwalitatief
zeer hoogstaande
apparatuur gaat. Dat is meestal niet het geval. Zelfs een
bescheiden
huiskamer-hifi installatie wint het vaak qua
geluidskwaliteit van een
gigantische professionele P.A. installatie, afgezien van het
vermogen
natuurlijk.
Op deze website besteed ik verder zo goed als
geen aandacht aan P.A. systemen.
Pan, Panning
Bij P.A. en opneem apparatuur (zie Mixer) een regelaar
waarmee het signaal van
een mono-bron (bijv. microfoon) op de gewenste plek in het
stereo beeld
geplaatst kan worden.
Een soort balans regelaar dus, maar dan per signaalbron.
Pan of Panning is ook in de film/TV-techniek bekend als een
beweging van de
camera in het horizontale vlak.
Ik vermoed dat de term teruggaat op het begrip "panorama".
Parasitair,
Parasitaire elementen, Parasitaire oscillaties
Parasitair betekent dat het er niet thuis hoort maar er toch
zit.
Elektronische apparaten zitten altijd vol met parasitaire
elementen. Iedere
draad of andersoortige geleider heeft een beetje weerstand,
een beetje
zelfinductie en vormt een kleine capaciteit naar alle
geleiders in z'n omgeving.
Het zelfde geldt voor alle onderdelen waaruit een
elektronisch apparaat is
samengesteld.
Meestal heb je er geen enkele last van maar de elektronicus
die een apparaat
ontwerpt moet zich zich er goed rekenschap van geven.
Een audio-apparaat moet n.l. niet alleen bij audio
frequenties ( 20 Hz
.. 20 kHz) goed functioneren maar -vooral als er sterke
tegenkoppeling
wordt
toegepast- ook gecontroleerde eigenschappen hebben voor
frequenties die
tot een
flink aantal Mhz kunnen gaan. Als de ontwerper dit niet goed
doet
kunnen er
parasitaire oscillaties optreden die een desastreus effect
hebben op
o.m. de
intermodulatie vervorming.
Nog verder gaat de eis dat een audio apparaat ongevoelig
moet zijn voor storing
van buitenaf tot tenminste 2500 Mhz. Hier geldt vooral dat
er vanaf het begin
van het ontwerp rekening mee gehouden moet worden. Bij zulke
hoge frequenties
spelen parasitaire elementen veelal de hoofdrol.
Een aardige voor elektronici: Parasitaire elementen zijn die
onderdelen
die niet op het schema staan.
Parallel,
parallel schakeling
Parallel schakeling is er als twee of meer elementen
op dezelfde spanning aangesloten zijn.
Dit in tegenstelling tot serie-schakeling,
waar 1-en-dezelfde stroom door een aantal elementen loopt.
Parallel resonantie
Een parallel schakeling van een capaciteit
en een zelfinductie vormt een parallel resonatie kring of
resonator. Als de
schijnbare weerstanden van de zelfinductie en de capaciteit
gelijk zijn treedt
er resonantie op.
De vervangingsimpedantie van een parallel resonantie kring
is bij de resonantie
frequentie zeer veel hoger dan bij andere frequenties.
Pascal
Eenheid voor de luchtdruk of de druk van een gas of damp.
De atmosferische druk is ongeveer 1000 hectopascal, oftewel
100.000 Pascal.
De referentie waarde voor de absolute geluidsdruk (0
dBa) is
vastgesteld op 20 uP (20 micro Pascal)
Passieve
elementen
Onderdelen van een elektronische schakeling waarmee geen
energie versterking
mogelijk is.
Typische voorbeelden zijn : weerstanden, condensatoren,
zelfinducties en
transformatoren.
Tegenstelling: Active elementen als transistoren, diodes en
elektronen buizen.
Patent
Zie octrooi.
P-buizen
Elektronen buizen waarvan het typenummer met de letter
"P" begint.
Deze buizen hebben een gloeistroom van 300 mA en
verschillende spanningen voor
de gloeidraad. Ze zijn bedoeld voor serievoeding (de
gloeidraden van alle buizen
in het apparaat in serie geschakeld, en direct of via een
weerstand aangsloten
op het lichtnet) en werden vooral gebruikt in TV-toestellen
in de jaren 1950 -
1970.
Zie ook U-Buizen en U-doos.
Pb
De chemische afkorting van Plumbum, de latijnse naam voor
Lood.
Zie Solderen.
PCM
Pulse Code Modulatie.
Een vrij algemeen begrip voor een digitale coderingstechniek
waarbij het analoge
gegeven gecodeerd wordt d.m.v. puls-pauze verhouding van een
digitaal signaal.
De term wordt (m.i. onterecht) ook gebruikt voor de
coderings techniek van het
CD-formaat in .WAV bestanden.
Zie ook het hoofdstuk over
Analoog- en
Digitaal- omzetting.
PE
Engelse benaming: Protective Earth. Het gaat om de
veiligheids aarde /
aard-aansluiting van elektrische apparaten. Zie Elektrische
Veiligheid
Passieve Luidspreker.
Zie Actieve Luidspreker
Peak Search
Een faciliteit van sommige CD-spelers om snel te zoeken naar
de sterkste
passages.
Penthode
Zie elektronen buis.
Perceptie
Een ietwat wetenschappelijke term voor "hoe we iets
waarnemen"
Permeabiliteit
Lett: doordringbaarheid.
In de elektro/elektronica techniek de mate waarin een
materiaal het magnetische veld geleidt. Het wordt aageduid
met de kleine griekse letter mu.
Zie het hoofdstuk
over magnetisme.
Phase, Phase Locked
Loop
Zie Fase,
Fase vergrendelde kring.
Phase
Linear
Zie Fase Lineair
Phasing
Een wat onduidelijk begrip. Soms bedoelt men de fase of
polariteit waarmee
luidsprekers binnen 1 kast of in een stereo systeem
aangesloten zijn of moeten
worden. Dit is van groot belang voor de geluidsweergave. Een
verkeerde
luidspreker polariteit geeft een volstrekt vertekend
geluidsbeeld.
Soms wordt er gedoeld op de manier waarop de netsteker van een
apparaat in het
stopcontact zit (eigenlijk heet zo'n ding wandcontactdoos).
Voor de
geluidskwaliteit maakt dat niets uit, maar sporadisch is het
mogelijk dat je
last hebt van een brom-geluid (bijgeluid) dat verholpen kan
worden door de
netsteker van een of meer apparaten om te keren.
Iedere bewering dat de klank of de ruimtelijkheid van de
weergave beinvloed zou
worden door de "phasing" van de lichtnet stekers is onzin.
Zie ook Hoe
klinkt elektronica.
Phi
De griekse letter Phi wordt gebruikt voor de fase verschuiving
tussen stromen en
spanningen.
Phones
van: Headphone = Hoofdtelefoon. Op een versterker een
aansluiting voor een hoofd-telefoon of koptelefoon.
Phono
van: Phonograph = platenspeler.
Op een versterker de aansluiting voor een vinyl-platenspeler.
Physiologische
sterkte regeling
Zie Fysiologische
sterkte regeling.
Pimp, Pimpen,
Pimpte, Gepimpt
Enig ding (bijv. een auto, computer of een hifi
installatie, maar eigenlijk kan
alles gepimpt worden) voorzien van een extravagante overdaad
aan cosmetiek
en accesoires die zelden functioneel zijn, maar vooral dienen
om op
te vallen en indruk te maken. Een "Statement" te maken,
zogezegd.
Whatever that is....
Pitch,
pitch-control
eng. toonhoogte.
Een pitch control is op een platenspeler een knopje om de
snelheid en daardoor
de toonhoogte iets te veranderen, zodat je met een
muziekinstrument thuis kunt
samenspelen met een opname.
CD-spelers met een pitch control bestaan wel maar zijn
schaars en waarschijnlijk
duur. Ze worden soms door dj's gebruikt.
Bij sommige digitale apparaten wordt wel de toonhoogte
gewijzigd, maar niet het tempo waarin de muziek afgespeeld
wordt.
Pick-Up
Apparaat voor het afspelen van Grammofoonplaten. Zie Platenspeler
Pick-Up element
Het onderdeel in een Pick-Up of Platenspeler dat de
bewegingen van de aftast
naald omzet in een elektrisch signaal. Zie Platenspeler.
pico
Voorvoegsel voor 1/1000 van 1/1000 van 1/1000 van 1/1000, of
10-12
Je komt het pico voorvoegsel eigenlijk alleen tegen bij de
waarde van
condensatoren.
Piëzo elektrisch effect
Sommige kristallijne of keramische materialen vervormen
onder invloed van een
elektrische spanning. Die zelfde materialen wekken ook een
elektrische spanning
op als ze vervormd worden.
Dit effect wordt in tal van toepassingen gebruikt:
Piezo-elektrische en
keramische pick-up elementen en microfoons, gasaanstekers,
keramische luidsprekers (alleen hoge tonen lukt
enigszins), micro positioneersystemen.
Medisch: ultrageluid (meest bekend: de pre-natale echo)
De meer algemen term voor dit verschijnsel is
Elektrostrictie.
Er bestaat een magnetische tegenhanger: Magnetostrictie,
maar die heeft nog weinig toepassingen.
Pijngrens
Het geluidsvolume waarbij pijn ervaren wordt. De pijngrens
ligt bij een
geluidsterkte van ca. 120 .. 130 dBa, enigszins afhankelijk
van de aard van het
geluid.
Zie het hoofdstuk over
het gehoor.
Piloottoon
Een 19 kHz signaal met 10% amplitude dat meegestuurd wordt
met een FM-stereo
uitzending. (idem in het stereo TV-geluid). Deze toon is
nodig om de stereo
informatie te kunnen decoderen.
In het kort komt het hierop neer: In de basisband (20 Hz ..
15 kHz) wordt de som
van links en rechts uitgezonden (het M-signaal). Een
mono-ontvanger levert dus
de som, en niet slechts 1 stereo kanaal.
Het verschil signaal Links minus Rechts, (ook wel S-signaal
genoemd) wordt
amplitude gemoduleerd op een draaggolf van 38 Khz en beslaat
dan het gebied
23..53 kHz. De draaggolf zelf wordt onderdrukt.
Uit de 19 kHz piloottoon wordt die draaggolf met de juiste
fase afgeleid, en
daarmee kan het S-signaal gereconstrueerd worden. De zuivere
L en R signalen
ontstaan door optellen en aftrekken van M en S.
Mensen onder de 30 jaar kunnen de piloottoon soms horen,
vooral met een oudere
mono-ontvanger (maar die zijn tegenwoordig schaars) Bij
stereo ontvangers wordt
de piloottoon onderdrukt. Het moge duidelijk zijn dat
FM-stereo en TV-geluid
geen audio frequenties boven ca. 15 kHz doorgeeft.
Ping-pong stereo
Een opneem techniek voor 2-kanaals stereo, waarbij het
verschil tussen links en
rechts zeer nadrukkelijk aanwezig is.
Bij demonstratie platen uit de begintijd van stereo, werd
het geluid van
ping-pong wedstijden nog wel eens gebruikt om de nieuwe
mogelijkheden te
demonstreren.
Bij sommige muziek opnames vind je het geluid van bepaalde
instrumenten bijna
uitsluitend in het linker kanaal en dat van andere
instrumenten bijna
uitsluitend in het rechterkanaal. We noemen dat tegenwoordig
denigrerend
"ping-pong stereo".
Bij weergave via luidsprekers is dat meestal niet zo'n
probleem, maar als je
zo'n opname met een hoofdtelefoon beluistert is het erg
onaangenaam.
In het hoofdstuk Hoe klinkt
elektronica vertel ik er iets meer over.
Plaatsing
De mate waarin je in het geluidsbeeld van afzonderlijke
instrumenten of stemmen
kunt bepalen waar ze zich bevinden. We spreken over
links/rechts plaatsing en
over plaatsing in de diepte.
Deze plaatsing is vrijwel volledig bepaald door de
omstandigheden bij de opname
en de mixage. Bij de apparatuur thuis hebben alleen (de
afstraal eigenschappen
van) de luidsprekers en de kamerakoestiek er invloed op.
De elektronische
apparaten (CD-spelers, versterkers) en zeker de kabels
hebben geen effect op de
ruimtelijkheid of de plaatsing.
Hoe komt dat?
De stereo localisatie ontstaat door kleine
tijdsverschillen, volume verschillen
en ook klankverschillen tussen hetgeen het linker en het
rechter oor waarnemen.
De ruimtelijkheid (gewaarwording van een grote of kleine
ruimte) vindt z'n
oorzaak in verschillen in looptijd, volume en klank van
het directe geluid en
het gereflecteerde geluid.
Zie ook het hoofdstuk over gehoor en
akoestiek
Bij stereo weergave is het de bedoeling dat de luisteraar
zo goed mogelijk hoort
wat 'ie in de concertzaal gehoord zou hebben (en dan
liefst nog wel op de beste
plek)
Nou gaat dat nogal moeizaam, want stel je maar voor dat je
huiskamer een
geluiddichte kist is die ergens in de concertzaal hangt,
en waarin slechts twee
openingen zitten (je luidsprekerkasten). Ik verzeker je
dat dat niet echt goed
klinkt.
In kringen van geluidstechnici is dan nog steeds veel
discussie over de te
prefereren microfoon opstellingen, om tegemoet te komen
aan de
"sleutelgat" effecten van de stereo luidsprekers..
In een zaal opstelling zie je heel vaak twee centrale
microfoons op ca. 40 cm
afstand midden voor het podium hangen, vaak met een staaf
verbonden en iets uit
elkaar schuin naar beneden wijzend. Deze microfoons geven
de hoofdmoot van het
geluidsbeeld.
De soms tientallen andere microfoons die boven het orkest
hangen of er tussen in
staan zijn z.g. steun microfoons en een goed
geluidstechnicus zal die slechts
spaarzaam gebruiken.
Een geheel ander verhaal zien we bij veruit de meeste
opnames van jazz en
populare muziek. Omdat zulke ensembles zelden een goede
akoestische balans
hebben (dus zonder elektronica) of uberhaupt niet zonder
versterking kunnen
(vocalisten! ) wordt er meestal een z.g. close-miking
techniek gebruikt.
Dat betekent dat de microfoons zo dicht mogelijk bij de
betreffende instrumenten
staan, niet zelden zijn de instrumenten zelfs gescheiden
door geluiddempende
schermen, en er wordt zo weinig mogelijk meegenomen van de
zaalakoestiek c.q.
men kiest een studio met een tamelijk dode akoestiek.
De "plaatsing" wordt hier geheel op de mixer bepaald, en
de
ruimtelijkheid komt van een apparaat dat een kunstmatige
akoestiek levert. In
het simpele geval wordt de plaatsing gegeven door het
volume verschil waarmee
een microfoon aan links/rechts doorgegeven wordt (pan). In
een meer moderne en
luxueuze digitale regietafel wordt waarschijnlijk ook iets
met de looptijden
gedaan.
Voor de ruimtelijkheid (zaal akoestiek, nagalm) wordt
gebruik gemaakt van
allerlei mogelijkheden om kunstmatig nagalm op te wekken.
Het is mij gebleken dat nogal wat Hifi hobbyisten de mate
van
"plaatsing" beschouwen als een van de beste graadmeters
van de
kwaliteit van de apparatuur. Helaas, ze luisteren
voornamelijk naar wat de
geluidstechnicus voor hen bedacht heeft, en zeker bij pop-
en jazz is dat bijna
altijd een nep-akoestiek. (Begrijp me niet verkeerd, het
resultaat is vaak best
wel aan te horen)
Het is wel zo dat naarmate je verschillen in
opneemtechniek/kwaliteit van
diverse opnames beter kunt horen, je weergeefspullen
waarschijnlijk beter zijn.
Dit is de strekking van het verhaal
over luisterproeven waarop ik ook nog eens hoop terug te
komen met een
nederlandse samenvatting.
Placebo
Als ik het goed heb is de letterljke vertaling "in
plaats van"
of "plaatsvervanger"
In de wereld van het testen van medicijnen wordt vaak aan
een willkeurig
geselecteerde groep patienten met een bepaalde kwaal een
nep-medicijn gegeven en
aan een andere groep het echte medicijn. In het onderzoek
wordt dan later
nagegaan of de patienten die het echte medicijn
gekregen hebben er beter
aan toe zijn dan hen die de nep gekregen hebben. Voor de
betrouwbaarheid van het
onderzoek is het belangrijk dat niet alleen de patient,
maar ook de
behandelaar niet weet of die bepaalde patient het echte
medicijn of het
nep-middel, de placebo, heeft gekregen. We noemen dat
"dubbel blind"
onderzoek.
In de audio wereld wordt zulk "blind" onderzoek veel te
weinig gedaan,
waardoor er de gekste verhalen in omloop zijn gekomen.
Plasma,
Plasmaluidsprekers
Een plasma is een gas in volledig ge-ioniseerde
toestand. Het wordt ook
wel de vierde agregatie toestand genoemd (Vast, Vloeibaar en
Gasvormig zijn de
klassieke eerste 3)
Het is met relatief eenvoudige middelen mogelijk om lucht in
een min-of-meer
plasma toestand te brengen, en je kunt daarmee een
hoge-tonen weergever bouwen
die iedere andere tweeter ver achter zich laat voor wat
betreft de
geluidskwaliteit.
Er zijn een paar problemen: De stabilitiet van de ionisatie,
de ozon productie
en de vervorming die kan optreden. Ook is het maximaal
haalbare vermogen niet
erg groot.
Ik heb er ooit eens een experimentje
aan gewaagd. Het speelt, maar het is weer in de kast gezet,
en daar wacht het
tot ik er weer eens tijd aan wil besteden.
Zie Ionofoon.
Platenspeler
Zie Grammofoon.
Pluis
Pluis is het als er gure types rondlopen.
Poederijzer
Een mengsel van fijn verdeelde ijzer korreltjes in een
elektrisch isolerende
vulstof. Het wordt vooral gebruikt als regelbare kern in
afstemspoelen voor
midden- en lange golf ontvangers.
De achtergrond is dat er in massief ijzer bij deze
frequenties zeer veel wervelstroomverliezen of eddycurrents
zouden optreden, waardoor zo'n afstemkring
niet goed werkt. Door de fijn verdeelde ijzerdeeltjes op te
sluiten in een
isolerende vulstof worden die wervelstromen voorkomen. Dit
werkt doorgaans prima
voor frequenties van pakweg 100 Khz tot een paar MHz.
Voor audio transformatoren (bijv. de uitgangstransformator
in een
buizenversterker) is poederijzer volstrekt ongeschikt. Zulke
transformatoren
vragen een kernmateriaal met een zeer hoge magnetische
permeabiliteit.
Bij poederijzer is dat getal erg laag, en zou je een
gigantisch grote kern nodig
hebben om een fatsoenlijke transformator te krijgen.
Polarisatie
In de elektronica techniek bedoelen we meestal dat iets een
(voorkeur voor een)
bepaalde richting heeft. Er is enige verwantschap met het
begrip polariteit.
Zo hebben bijv. FM-Radio en TV-zenders een bepaalde
polarisatie, dat is de
richting waarin het elektrische veld trilt. Bij FM-radio is
dat vertikaal, en
bij TV is het horizontaal (in Nederland) Je kunt dat zien
aan de manier waarop
antennes geplaatst (moeten) worden.
N.B. In Ned. is de polarisatie richting van FM-radio
aanvankelijk horizontaal
geweest. Vanaf ca. 1992 tot 1996 is dat geleidelijk
omgeschakeld naar vertikaal,
vooral t.b.v. het toenemend belang van mobiele ontvangst
(autoradio) waarbij een
horizontale polarisatie richting nogal eens tot ontvangst
problemen leidt.
Als je een eigen FM-antenne hebt moet je die dus in het
vertikale vlak
opstellen, dus met alle dwarsstaven en zo vertikaal.
Polariteit
Meestal wordt er gedoeld op de luidspreker polariteit. Zie: Luidspreker
kabels
Over de absolute polariteit van het geluidssignaal (dus of
de conus van je
luidspreker naar voor- of naar achter gaat bij die klap op
de basedrum) is er
een AES standaard,
maar ik geloof niet dat iemand zich daar aan houdt.
Polariteit van microfoon signalen lijkt me wel belangrijk in
opneem studio's.
Pole checker
Een schroevendraaier-achtig instrumentje met een
LCD-schermpje dat erg
behulpzaam kan zijn bij het inspecteren van elektrische
installaties en
apparaten.
Je kent wellicht de klassieke "spannings-zoeker", het
schroevendraaiertje met het neon-lampje. Je kunt daarmee
eenvoudig vaststellen
of er 230 Volt op een draad staat
De pole-checker is wat veelzijdiger, hij werkt ook bij veel
lagere spanning, tot
12 Volt DC van de auto, en hij geeft bij benadering de
spanning aan.
Je kunt een 'm kopen bij de betere HiFi-shop, maar dan
betaal je er
wellicht
enkele tientjes voor (dan staat er wel een dure merknaam op)
of bij een
elektronika webwinkel voor amper 1 tientje, zonder merknaam.
Een pole-checker is niet geschikt om de luidspreker
polariteit te bepalen.
Polymeer
Een stof waarbij de moleculen die oorspronkelijk mogelijk
een vloeistof vormden
zich zodanig aaneen geregen hebben dat er een min-of-meer
vaste stof is
ontstaan.
De meeste plastic's of kunststoffen zijn polymeren. Er
bestaan polymeren met de
meest uiteenlopende mechanische en elektrische
eigenschappen. Recente
ontwikkelingen geven bijv. zicht op kunststoffen die
aanzienlijk van vorm veranderen
n.a.v. een elektrische spanning. Zoek op internet maar eens
met de zoekterm
"artificial muscles"
Post
Engels woord voor een paaltje met schroefdraad waarop een
draad of kabelader
aangesloten kan worden d.m.v. een moerschroef.
Je vindt ze nogal eens aan luidsprekerkasten.
Potmeter,
Potentio-meter,
Poti (D), Pot (E)
Regelbare weerstand, meestal gebruikt als volume regelaar of
als toon- of klank-
regelaar.
Als volume regelaar wordt altijd een potmeter met
logarithmische karakteristiek
gebruikt. Beter zou de term exponentieel zijn, want het
volume (in watts) neemt
toe met (ongeveer) de exponent van de draaihoek, en niet met
de logarithme.
Voor klank- en balansregelaars wordt altijd een lineaire
karakteristiek
gebruikt.
In de type aanduiding vind je vaak de letter A voor een
linieare en B voor een
logarithmische karakteristiek.
Voor het gebruik in een stereo versterker is de gelijkloop
van belang. Dat is de
mate waarin links en rechts gelijk-op sterker of zwakker
worden. Bij de normaal
gebruikte potmeters is de gelijkloop meestal voldoende. Er
worden weliswaar
potmeters aangeboden met een ietwat betere gelijkloop, maar
wel met een
aanzienlijk hogere prijs.
In het interne van een elektronisch apparaat worden
potmeters nog al eens
gebruikt om bepaalde zaken af te regelen. We spreken dan
over een
instelpotmeter.
In veel moderne apparatuur worden z.g. elektronische
potmeters gebruikt. Dat
zijn IC's die een mechanische potmeter imiteren, maar de
aansturing is een
digitaal signaal i.p.v. een mechanische as en een
knop.
In het april 2008 nummer van Elektor staat
een ontwerp van mij voor
zo'n elektronische volumeregelaar. (Kraakvrije potmeter,
Perfect in balans)
Power
Engels voor "vermogen".
Power Factor,
-correction
Soms wordt de "Vormfactor" bedoeld.
De fase verschuiving tussen stroom en
spanning. Zie: Cosinus-phi
Bij power factor correction wordt er gedoeld op maatregelen
om te zorgen dat
apparaten zo goed mogelijk een sinusvormige stroom in fase
met de spanning opnemen
uit het lichtnet.
De meeste elektronische apparatuur neemt alleen op de top
van de sinusvormige
netspanning stroom op, en de energie distributie bedrijven
vinden dat niet fijn.
(ze moeten dikkere kabels leggen dan strikt nodig)
Er is regelgeving in de maak die ook voor consumenten- en
ICT apparatuur zulke
correctie verplicht stelt. Voor zware industriele
toepassingen zijn er al zulke
regels.
In verband met condensatoren wordt de term Power Factor wel
gebruikt voor de
verlies factor of de ESR
Praktijk
Zie Theorie en praktijk
Pre-emphasis
Zie De-emphasis
Product
In de rekenkunde het resultaat van een vermenigvuldiging.
Protocol
Een stelsel van afspraken, of een voorschrift over hoe iets
gedaan moet worden.
In de elektronica meestal om te zorgen dat een ontvanger het
signaal van een
zender correct kan ontvangen.
Zo kennen we de relatief eenvoudige protocollen voor de
ontvangst van AM en FM
zenders.
Bij de overdracht van digitale signalen is een veel
gedetaileerder protocol
nodig om een correcte ontvangst te waarborgen. Zulke
protocollen bevatten
meestal mechanismes voor het detecteren en corrigeren van
fouten in de
overdracht, en vaak coderings technieken, die bedoeld zijn
om te zorgen dat
alleen gebruikers met een geldige licentie de signalen
kunnen decoderen.
Voorbeelden: kabeldecoders en sateliet ontvangers.
Pseudo
techniek, pseudo technici
Een veel voorkomend fenomeen in de high-end audio wereld.
Het is voor een leek erg moeilijk om na te gaan of je met
pseudo techniek of met
echte techniek te maken hebt. Zelfs technisch geschoolde
mensen tuinen nog wel
eens in de warboel van drogredenen en halve waarheden die de
pseudo techniek
kenmerkt.
Pseudo technici gebruiken technische termen om je te
overtuigen dat bepaalde
producten echt een beduidende verbetering van de
geluidskwaliteit geven. (Dat
doen echte technici soms ook, maar bij de pseudo's rammelt
het verhaal aan alle
kanten.)
Het gaat vaak om kabels en accessoires, maar steevast om
dingen die (veel)
duurder zijn dan wat een weldenkend mens ervoor zo willen
uitgeven.
Bijna altijd komen ze met de bewering dat andere mensen het
"in 100% van de
gevallen ook zo hoorden". Geconfronteerd met de algemeen
bekende
elektronica techniek die in veel van zulke gevallen
voorspelt dat er geen enkel
merkbaar effect kan zijn zullen ze de geldigheid van die
techniek in twijfel
trekken met een beroep op het verschil -zoals de volksmond
dit ervaart- tussen "theorie"
en "praktijk".
Steevast kunnen ze geen logische verklaringen of
getalsmatige informatie geven
over de beweerde "verbeteringen", of hoe erg het "probleem"
wel is. Bij doorvragen hierover komt er nog meer
pseudo-techniek, wordt het
stil, of ze verschuilen zich achter "fabrieksgeheimen" of
beweren dat
de effecten door de hedendaagse wetenschap niet verklaard
kunnen worden omdat
"de meetapparatuur nog niet zo ver ontwikkeld is".
Populair is het aanhalen van technische fenomenen in andere
toepassingsgebieden
van de elektronica: (iets in de radartechniek of een
medische toepassing) zonder
dat ze duidelijk maken hoe relevant dat fenomeen is voor het
audio gebied.
Vaak blijken ze weinig algemene en fundamentele kennis van
de elektronica te
hebben (ze kennen alleen maar het hifi-wereldje) en soms
beweren ze zelfs dat
geschoolde technici "afgestompt" zijn als die de
tegenstrijdige en
incomplete redeneringen van de pseudo's niet voetstoots
willen accepteren.
Altijd zullen pseudo's er op hameren dat je vooral moet gaan
luisteren,
luisteren, en nog eens luisteren, en hoe duurder de (rest
van de) apparatuur hoe
beter de effecten hoorbaar zijn.
Lees ook: betrouwbaarheid van informatiebronnen
c.q. het detecteren van pseudo techniek. en het artikel uit
Scientific
American over het detecteren van
wetenschappelijk fraude.
Ik heb ooit plannen gehad voor een hoofdstuk waarin ik
commentaar geef op enkele websites / web-artikelen die naar
mijn inzicht
pseudo-techniek bevatten. Dat gaat helaas niet door, want
het is niet te doen, Er zijn duizenden zulke sites.
PTC
Weersyand met een positieve temperatuur coëfficient. De
weerstand neemt toe bij stijgende temperatuur. Zie ook VDR
en NTC.
Publieke
omroep
Zie waarschuwingen betreffende "Omroep"
Puntstraler
Zowel voor elektromagnetische golven als voor geluid geldt
dat een stralend
lichaam dat klein is t.o.v. de golflengte altijd een
rondom-straler is.
Alleen stralers met afmetingen die flink groter zijn dan de
golflengte kunnen
sterk gericht zijn.
Deze eigenschap is reciprook, d.w.z. het geldt
ook voor ontvangers zoals als radio/tv- antennes en
microfoons.
Puur, Purisme, Purist, Puritein
Puur = zuiver. Purisme = het streven naar zuiverheid.
Purist, Puritein = iemand
die dat doet.
Zo zuiver mogelijk volgens de leer van het
betreffende geloof leven, c.q. dit tot in het absurde
doorvoeren
Met betrekking tot hifi geluidsweergave: het streven om een
zo perfect mogelijke
geluidsweergave te bereiken door op elk slakje kilo's zout
te leggen, zelfs al zou een theelepeltje al genoeg
zijn.
Op zich is er niets mis met purisme, - in veler ogen ben ik
er misschien ook wel
1 - maar sommigen bestrijden de kleinste slakjes, terwijl ze
een paar heel grote
vrijuit laten gaan. Dan ben je natuurlijk raar bezig.