Begrippen
X
<laatst
bijgewerkt: 2020-12-01>
X
De letter X wordt in de elektronica gebruikt voor de
schijnbare
weerstand van zelfinducties en capaciteiten. Daarbij wordt er
geen rekening
gehouden met de faseverschuiving die er optreedt tussen stroom
en spanning.
De XC van een condensator en de XL van een zelfinductie vormen
een globale
benadering van de impedantie van zo'n element.
XC = 1/ (2 * pi * frequentie * C) Ohms. Frequentie in Hz en C
in Farad
XL = 2 * pi * frequentie * L Ohms. Frequentie in Hz en L in
Henry.
In de wiskunde wordt de letter X algemeen gebruikt als de uit
te rekenen waarde.
In grafieken noemen we de horizontale as de X-as en de
vertikale as de Y-as. In
een drie-dimensional grafiek noemen we de as van voor naar
achter vaak de Z-as.
X-condensator
In Netfilters zijn de X-condensatoren tussen de nul (neutral)
en fase (phase)
aangesloten.
De X-condensator(en) forceren evt. hoogfrequente stoorsignalen
naar common mode.
Zie ook: Y-condensatoren.
Zowel voor X-als Y-condensatoren bestaan er wettelijke
voorschriften over
bepaalde eigenschappen, in het bijzonder de brandveiligheid en
de bestendigheid tegen overspanning.
XLR
Een bepaald type connector dat veel gebruikt wordt in de
professionele
audio wereld voor microfoons, kleinsignaal en luidsprekers
(dit laatste wel met
een kabel met grotere aderdoorsnede)
Ook de professionele AES-EBU variant van de S/P-dif standaard
voor digitale
audio verbindingen gebruikt XLR, simpelweg omdat zulke kabels
en connectors al
decennia lang de de-facto standaard zijn in de professionele
audio wereld.
De verbinding is afgeschermd en in principe symmetrisch,
(gebalanceerd, twisted
pair), maar daar wordt nog wel eens tegen gezondigd.
De karakteristieke impedantie voor de signaalkabels is ca. 110
Ohm, maar dat is
alleen belangrijk voor de digitale verbindingen en voor
heeeeeeel erg lange analoge
verbindingen.
Pinbezetting: 1: afscherming, 2 en 3 signaal. Bij AES-EBU
digitaal doet de
polariteit er niet toe.
In de theaterwereld wordt ook een 5-polige XLR connector
gebruikt. Deze is
voorgeschreven voor de DMX-512 standaard voor het digitaal
aansturen van o.m.
theater verlichting en (licht)effect-apparatuur. Ook hier
wordt er flink gezondigd
tegen de standaard, want de 5-polige XLR connectoren zijn veel
duurder dan de driepolige.
Xformer
Am. aanduiding van Transformator.
Xtal
Am. aanduiding van Cristal of Kristal, een zeer precies
frequentiebepalend element.