Begrippen V                                                          <laatst bijgewerkt:  2020-12-01>
V
De letter V wordt in de elektronica techniek voor meerdere doeleinden gebruikt.
De V voor Volt, de elektrische spanning
De v voor snelheid, bijv. die van luchtdeeltjes, in verband met de geluidssterkte.

Valve
Engels voor elektronen buis. Ook: klep, ventiel of regelkraan.

Varicap
Variabele Capaciteit. Een condensator waarvan de capaciteit afhankelijk is van een stuurspanning.
Wordt voornamelijk gebruikt in radio / tv ontvagers, om het toestel op de gewenste ontvang frequentie af te stemmen.

VDR
Voltage Dependant Resistor
Spannings afhankelijke weerstand. Meestal wordt een element bedoeld waarvan de weerstand boven een bepaalde spanning sterk afneemt. Zulke elementen worden nogal eens gebruikt om stoorspanningen te onderdukken die kunnen optreden bij het uitschakelen van inductieve belastingen, zoals motoren en transformatoren.
Zie ook PTC en NTC.

Vector
Een begrip uit de wiskunde. Simpelweg een pijltje. Oftewel een ding met een lengte en een richting.
In de elektrotechniek stellen we de sinusvormige wisselspanning (of stroom) graag voor door een pijltje met een lengte die de piekwaarde van de spanning / stroom voorstelt. Het pijltje draait linksom rond met de snelheid van de frequentie. Hertz = omwentelingen per seconde.
Heel vaak kom je de term 
ω, de griekse letter "omega" tegen als 2 maal pi maal de frequentie. Je kunt deze omega zien als de omtreksnelheid van de pijlpunt, ofwel de snelheid waarmee de spanning of stroom door nul gaat.

Veldeffect transistor
Zie Transistoren.

Verbetering, verbeteren
Technisch gesproken kan vrijwel alles in een hifi-keten verbeterd worden. Het is echter de vraag of zulke verbeteringen ook altijd bijdragen aan het hoorbare resultaat.
Veel "verbeteringen", soms voor veel geld en/of moeite, spelen zich af in het zoveelste cijfer achter de komma en ik vrees dat dan alleen je fantasie je vertelt dat het anders of beter geworden is.
Een nuttige aanpak kan zijn om de betreffende eigenschap van je apparatuur eerst eens te verslechteren. Als je zo'n verslechtering niet onmiddelijk en zeer overtuigend kunt waarnemen is het erg onwaarschijnlijk dat een verbetering op dat punt veel zoden aan de dijk zet.

Verhouding
In de techniek bedoelen we daar niet meer en niet minder mee dan het op elkaar delen van twee getallen.
Ook het begrip Ratio wordt hiervoor gebruikt. Als het om waarden gaat die uitgedrukt worden in dB's dan bedoelen we altijd het verschil tussen die getallen, ook al spreken we soms wel over de verhouding. Decibel getallen worden nooit op elkaar gedeeld of met elkaar vermenigvuldigd, maar uitsluitend opgeteld of afgetrokken.

Verhuis transformator
Tot ca. 1965 hadden we in dit land nog verschillende netspanningen in woonhuizen, behalve 220 Volt was er in sommige wijken 127 Volt. Het kon dus wel eens gebeuren dat je na een verhuizing met een andere spanning geconfronteerd werd. Om je oude spullen toch te kunnen gebruiken bestonden er z.g. verhuistransformatoren, die 220 Volt veranderden in 127 Volt of omgekeerd. Tegenwoordig komt zo'n trafo nog wel eens van pas als je Amerikaanse spullen wilt gebruiken die alleen met 110 of 115 Volt genoegen nemen. Er zit echter een addertje onder het gras, zie Transformatoren.    

Verliesfactor
Deze term kom je vooral tegen bij condensatoren. Het gaat om de mate waarin de condensator zich toch een beetje als weerstand gedraagt. Deze factor is afhankelijk van het diëlectricum en neemt doorgaans toe met de frequentie. Bij de meeste condensatoren gaat het om een getal kleiner dan 1 promille in het gebied van de audio frequenties.


Vermogen
Het elektrische vermogen is het product van de stroom in Ampere en de spanning in Volt. De eenheid is de Watt.
Het elektrisch vermogen kan direct omgerekend worden naar het mechanisch vermogen: 1 Watt = 1 Nm/sec. (Newton-meter per seconde)
Bij wisselstroom/spanning moeten we ook rekening houden met de faseverschuiving tussen stroom en spanning.
Alleen die delen van de spanning/stroom die in fase zijn dragen bij aan het vermogen.
De delen die 90 graden in fase verschoven zijn vormen het z.g. schijnvermogen of blindvermogen.

Verre veld
Situatie dat de waarnemer of een apparaat zich ver (in relatie tot de golflengte) van een stralingsbron bevindt.
Het begrip is van belang voor zowel geluidsstralers als voor EMC aangelegenheden.
Essentieel is dat er in het verre veld een vaste verhouding bestaat tussen de geluidsdruk en de bewegingssnellheid van de lucht deeltjes (bij geluid) of een vaste verhouding tussen het elektrische en het magnetische veld (bij elektromagnetische velden)
Deze vaste verhouding is de "karakteristieke impedantie" van het medium: lucht bij geluid of vacuum bij EM velden (377 Ohm).
Het tegenoverstelde is het nabije veld waarbij meestal de ene of de andere component overheerst. (bij radio zend-antennes meestal het E-veld, bij conus luidsprekers meestal de luchtdruk)

Verslechteren, verslechtering
Het kan nuttig zijn om een eigenschap van je apparatuur eerst eens te verslechteren, voordat je veel geld of tijd aan een mogelijke verbetering gaat besteden. Als je van een verslechtering weinig merkt is het onwaarschijnlijk dat je enorme verschillen zult waarnemen bij een verbetering.
Zie ook: verbeteren.

Versmeren, Versmering
Zie Tijdversmering.

Versterker
Apparaat dat een elektronisch signaal versterkt. We onderscheiden Voorversterkers, Regelversterkers en Eindversterkers. Veelal zijn deze functies in 1 apparaat verenigd.
Er is een apart hoofdstuk over versterkers.

Vervangings weerstand, vervangings impedantie
Als we meerdere weerstanden of impedanties in serie schakelen, of parallel, of een combinatie daarvan, kunnen we uitrekenen wat de weerstand of impedantie van het totaal wordt.
Dit heet de vervangings-weerstand of vervangings-impedantie.
Lees verder  in het hoofdstuk basis-elektronica.

Vervorming
In het hoofdstuk "Hoe klinkt elektronica" worden diverse vormen van vervorming besproken.

Video
Alles wat met zichtbare beelden of elektronische signalen daarvoor te maken heeft. In het bijzonder Televisie en computer beelden. De term is afgeleid van het latijnse werkwoord voor "zien".

Video kanon
Een wat achterhaalde term voor een apparaat waarmee video beelden (van TV of uit een computer) in het groot op de muur of op een scherm geprojecteerd kunnen worden.
Tegenwoordig spreken we over een "video projector" of een Beamer, en zijn die apparaten ook veel goedkoper geworden.

Vierpool
In de elektronica theorie een element met ingangs- en uitgangs specificaties.
Er worden de volgende eigenschappen gespecifieerd: Ingangs- en uitgangs impedantie, overdracht van ingang naar uitgang en overdracht van uitgang naar ingang (oftewel de terugwerking)
Meestal wordt een lineair, tijd-invariant systeem bedoeld, maar niet lineariteiten of tijd-varianties kunnen ook in rekening gebracht worden.
De h-, y- of s- parameters in allerlei elektroniche schakelingen zijn in feite (varianten op) vierpool specificaties.
Een vierpool wordt ook wel een tweepoort genoemd.

Vierspoor
Bij de bandrecorder of het tapedeck een opneem techniek waarbij 4 sporen op de band van 6.25 mm breed geschreven worden. Voor stereo worden er twee zulke sporen tegelijk geschreven / gelezen.
Vierspoor stereo geeft de zelfde speelduur als halfspoor mono.
Zie ook volspoor, halfspoor, tweespoor, kwartspoor.

Vinyl-plaat
Zie Grammofoonplaat. De term Vinyl-plaat is vooral na de komst van de CD in zwang gekomen.

Voeding, voedings-deel.
Elektronische apparaten werken intern vrijwel altijd met gelijkspanning. Het lichtnet levert wisselspanning van 50 Hz in Europa en 60 Hz in o.m. de USA.
Het gedeelte van een apparaat dat die omzetting doet noemen we "de voeding" of het "voedingsdeel" In het engels "Power supply".
Voedings circuits komen in drie smaken: Ongeregeld, Lineair geregeld of -gestabiliseerd, en schakelend.
Bij een ongeregelde voeding volgt de gelijkspanning de variaties van de lichtnetspanning en de variaties t.g.v.de belasting. Meestal is dit geen enkel probleem, want de meeste audio circuits zijn verregaand ongevoelig voor (langzame) variaties in de voedings spanning.
In een aantal gevallen hebben we (als ontwerper) voorkeur voor een stabielere voedingsspanning, en dan zijn er eenvoudige en relatief goedkope geintegreerde circuits te koop die dat kunnen doen. We noemen dit "lineaire" circuits, omdat ze de spanning verlagen d.m.v. een regelbare weerstand, oftewel een serie-transistor. Het nadeel van zulke voedingen is dat ze een hoeveelheid energie dissiperen of weggooien.
Bij schakelende voedingen wordt door middel van een slim en snel aan-en uitschakel systeem de uitgangsspanning geregeld en gestabiliseerd. Het voordeel is dat zulke voedingen met een hoog rendement, dus met weinig verliezen werken. Het nadeel is dat ze ingewikkelder en dus duurder zijn, en gemakkelijk EMC problemen opleveren.
In de audio wereld worden zelden schakelende voedingen gebruikt, maar vrijwel uitsluitend lineaire circuits.
In TV-toestellen, VCR's, Sateliet-ontvangers en Computer-apparatuur worden vrijwel uitsluitend schakelende voedingen gebruikt.

Voedings condensatoren
In ieder voedings-deel wordt de wisselspanning van het lichtnet (evt. na transformeren naar een lagere spanning) gelijkgericht en tijdelijk opgeslagen in een condensator. Het lichtnet levert slechts 100 x per seconde de volle spanning, en in die tussentijd moet de energie ergens bewaard worden. Daarvoor is of zijn er de voedings condensatoren.
Hoe groter die condensatoren hoe kleiner de periodieke spannings variaties (rimpel) op de overblijvende voedingsspanning.
De vereiste grootte van de voedings condensatoren wordt vooral bepaald door de stroomsterkte die geleverd moet kunnen worden.
Een benaderings formule is: rimpelspanning (in Volts) = Opgenomen stroom (in Ampere) / (100 * C (in farad)) In de praktijk meestal gunstiger.

Voice coil
Engels voor spreekspoel, het elektrische deel van een luidspreker.

Volspoor
Bij de bandrecorder of het tapedeck een opneem techniek waarbij 1 spoor op de band van 6.25 mm breed geschreven wordt. Hiermee is alleen mono weergave mogelijk.
Zie ook halfspoor, tweespoor, vierspoor, kwartspoor.

Volt
Eenheid van de elektrische spanning.

Volume
In de audio techniek bedoelt men de geluidssterkte.

Voorkeurs richting
Hier en daar wordt gesuggereerd dat kabels (i.h.b. luidspreker kabels) een voorkeursrichting zouden hebben. D.w.z. dat er een typische "luidsprekerkant" en een typische "versterkerkant" zou zijn. Zulke beweringen zijn klinklare onzin. Geen enkele kabel gedraagt zich anders als de stroom andersom loopt, ook niet als er een gelijkstroom component in het spel is.

Voorversterker
Apparaat waarmee een signaal van een speciaal apparaat versterkt wordt tot aan lijnnivo. Vaak zijn voorversterkers speciaal gebouwd voor een bepaalde signaalbron en hebben de daarbij behorende speciale eigenschappen.
Bijv. voorversterkers voor een magneto-dynamisch pick-up element (MD) of een Moving Coil element(MC) hebben de z.g. RIAA correctie om de weergave van hoge en lage frequenties in orde te brengen.

Vork
In (analoge telefoon) communicatie techniek een schakeling die er voor zorgt dat je over een enkele kabel (aderpaar of coax) signalen tegelijkertijd heen en weer kunt sturen, zonder dat de ontvanger aan een bepaalde kant last heeft van het signaal dat de zender aan die zelfde kant verstuurt.
Een typisch voorbeeld is de analoge telefoon. Je eigen stem hoor je amper terug in het hoor gedeelte. De stem van de tegenpartij hoor je duidelijk, maar het gaat allemaal over hetzelfde aderpaar.

Vorkklem
Een tweetandig vorkje aan het einde van een draad of kabel-ader. Het vorkje kan gemakkelijk bevestigd worden onder een schroefklem. Aangezien in High-End land alles in het engels schijnt te moeten wordt zo'n ding daar "Spade" genoemd en wordt er een veelvoud van de werkelijke prijs gevraagd.

Vormfactor
Een getal dat bij een wisselstroom of spanning de verhuding aangeeft tussen de effectieve waarde en de gemiddelde waarde.
Zie ook "Power Factor Correction"
Het begrip speelt eigenlijk alleen in de energie-meet techniek.

Voxel
Voice Element. Naar analogie van het begrip Pixel voor "picture element" wordt het begrip voxel gebruikt voor het kleinste stukje stemgeluid dat nog als een afzonderlijke eenheid beschouwd kan worden.
De term komt v.n.l. voor in kringen waar men zich bezig houdt met kunstmatige spraak of met stem herkenning.
In de context van 3-D beeldbewerking wordt er ook wel een "volume element" mee bedoeld.